TS EN54-1 Yangın algılama ve yangın alarm sistemleri kısım 1: Giriş
Isı Algılayıcısı
Sıcaklıktaki artışa göre faaliyete geçen algılayıcıdır.
Duman Algılayıcısı
Yangın ürünü gazlara hassas ve/veya havada kalıcı olarak bulunan, ısıyla beraber ortaya çıkan dumana hassas bir algılayıcıdır.
Duman algılayılarının çeşitleri aşağıda belirtilmiştir.
İyonize Duman Algılayıcısı
İyonizasyon akımına sebep olan yangın ürünlerine hassas olan ve iyonizasyon akımı etkisiyle faaliyete geçen algılayıcıdır.
Optik Duman Algılayıcısı
Elektromanyetik spektrumun kızıl ötesi veya mor ötesi bölgelerindeki radyasyonun emilmesi ve dağılmasını etkileyebilen yanma sonucu çıkan ürünlere hassas olan algılayıcıdır.
Gaz Algılayıcısı
Yanma sonucu çıkan gaz ürünlerine ve/veya ısıl dağılmalara hassas algılayıcıdır.
Alev Algılayıcısı
Yangın alevinden yayılan radyasyonu hissederek faaliyete geçen algılayıcıdır.
Çok Hissedicili Algılayıcı
Birden fazla yangın ürününe hassas olan algılayıcıdır.
Statik Algılayıcı
Ölçülen yangın ürünü miktarının belirli bir seviyeyi aşması halinde, bu durumu uygun bir sürede algılayarak alârm veren algılayıcıdır.
Fark Algılayıcısı
İki veya daha fazla yerde meydana gelen yangın olayında, ölçülen yangın ürünü miktarı arasındaki farkın belirli bir seviyeyi geçmesi halinde, bunu uygun bir sürede algılayarak alârm veren algılayıcıdır.
Yükselme Hızı Algılayıcısı
Ölçülen yangın ürünü miktarının zamana bağlı olarak artışı belirli bir seviyeyi aştığında, uygun bir sürede alârm veren algılayıcıdır.
Nokta Algılayıcı
Sabit bir nokta civarındaki yangın ürünlerini hissederek faaliyete geçen algılayıcıdır.
Çok Noktalı Algılayıcı
Tespit edilen sabit bir nokta civarındaki yangın ürünlerini hissederek faaliyete geçen algılayıcıdır.
Hat Algılayıcısı
Sürekli bir hat civarındaki yangın ürünlerini hissederek faaliyete geçen algılayıcıdır.
Yeniden Ayarlanabilen Algılayıcı
Alârm vermesine sebep olan şartların ortadan kalkmasından sonra; herhangi bir parçası yenilenmeden, alârm durumundan, algılama durumuna yeniden ayarlanarak geçen algılayıcıdır.
Bu tip algılayıcıların aşağıda belirtilen üç ayrı tipi vardır:
Kendi Kendini Ayarlayan Algılayıcı
Alârm durumundan, algılama durumuna otomatik olarak geçen algılayıcıdır.
Uzaktan Kumanda İle Ayarlanabilen Algılayıcı
Kendinden yapılan uzaktan kumanda işlemi ile; alârm durumundan, algılama durumuna geçen algılayıcıdır.
Elle Yeniden Ayarlanabilen Algılayıcı
Kendi üzerinde elle yapılan bir işlemle; alârm durumundan algılama durumuna geçen algılayıcıdır.
Yeniden Ayarlanmayan Algılayıcı (Elemanları Değiştirilebilen)
Devreye girdikten sonra, algılama durumuna hazır hale getirilmesi için, bir elemanı veya elemanları yenilenerek ayarlanması gereken algılayıcıdır.
Yeniden Ayarlanamayan Algılayıcı (Elemanları Değiştirilemeyen)
Devreye girdikten sonra; alârm durmundan, algılama durumuna yeniden ayarlanamayan algılayıcıdır.
Yerinden Sökülebilen Algılayıcı
Bakım ve hizmetin yapılması amacıyla; kendi normal çalışma konumundan kolayca sökülüp, tekrar takılabilecek şekilde tasarımlanmış algılayıcıdır.
Yerinden Sökülemeyen Algılayıcı
Bakım ve hizmetin yapılması amacıyla; kolayca sökülmeyecek şekilde monte edilen algılayıcıdır.
İki Fonksiyonlu Algılayıcı
“Normal (algılama) durumu “ya da “yangın alârm durumu” ile ilgili iki çıktıdan birini veren algılayıcıdır.
Çok Fonksiyonlu Algılayıcı
“Normal (algılama) durumu” ya da “yangın alârm durumu” ve diğer alârm durumları ile ilgili belirli sayıdaki (ikiden fazla) çıktıdan birini veren algılayıcıdır.
Analog Algılayıcı
Hissedilen yangın ürünleri miktarını gösteren çıkış sinyalini veren algılayıcıdır.
NOT – Hissedilen miktara eşdeğer, doğrusal bir analog sinyal veya sayısal olarak gösterilen bir sinyal olabilir.
KONTROL VE GÖSTERGE TERTİBATI
Yangın algılama ve yangın alârm sisteminin bir parçası olup sistemi teşkil eden cihazlarla aynı güç kaynağından beslenen, kontrol ve gösterge tertibatı;
a) Aşağıda belirtilen fonksiyonları, yerine getirmek için kullanılır:
1) Kendine bağlı algılayıcıdan sinyalleri almak;
2) Bu sinyallerin yangın alârm sinyali olup olmadığını belirtmek;
3) Sesli veya gözle izlenen herhangi bir yangın alârm durumunu belirtmek;
4) Tehlikenin (yangının) bölgesini göstermek;
5) Bu bileşenlerin herbirini mümkün olduğu kadar kaydetmek
b) Herhangi bir arıza durumunda (meselâ: kısa devre, hat kopukluğu veya güç kaynağındaki arıza gibi) sesli ve gözle izlenen ikaz vermek, yangın algılama ve yangın alârm sisteminin fonksiyonunu yerine getirdiğini kontrol etmek için kullanılır.
c) Uygun şekilde tasarımlanması halinde;- Sesli veya görünür yangın alârm sinyalini, yangın alârm cihazına (Madde 3.3),
– Yangın alârmını; izleme ve iletme tertibatıyla (Madde 3.5), yangınla mücadele eden kuruluşlara,
– Otomatik yangın önleme tertibatıyla (Madde 3.7) yangın alârmını bir yangın söndürme tertibatına,
iletmek için kullanılır.
YANGIN ALÂRM CİHAZI
Kontrol ve gösterge tertibatının (Madde 3.2) yapısında bulunmayan, bir yangın ikazını vermek amacıyla kullanılan ve yangın alârm sistemine ait sesli veya görüntülü sinyal veren tertibattır.
YANGIN İKAZ BUTONU
Yangın algılama ve yangın alârm sisteminde; yangın alârmını elle başlatmak amacıyla kullanılan bir parçadır.
YANGIN İZLEME VE İLETME TERTİBATI
Bir yangın alârm sinyalini, kontrol ve gösterge tertibatından (Madde 3.2’e bakınız) bir yangın alârmını
alan istasyona (itfaiye) ileten ara bir tertibattır.
YANGIN ALÂRMINI ALAN İSTASYON
Herhangi bir anda yangın önleme ve mücadele tedbirlerinin başlatıldığı bir merkezdir.
OTOMATIK YANGIN ÖNLEME TERTİBATI
Kontrol ve gösterge tertibatından (Madde 3.2) sinyal alındıktan sonra; yangın önleme tertibatını (Madde 3.8’e bakınız) faaliyete geçirmek için kullanılan otomatik bir cihazdır.
OTOMATİK YANGIN ÖNLEME TERTİBATI
Otomatik yangın kontrol veya müdahale tertibatıdır. Mesela; söndürme tesisatı gibi
ARIZA İZLEME VE İLETİM TERTİBATI
Kontrol ve gösterge tertibatından (Madde 3.2); gelen arıza ikaz sinyalini, arıza ikazını alan bir istasyona (Madde 3.10) gönderen ara bir tertibattır.
ARIZA İKAZINI ALAN İSTASYON
Gerekli düzeltici tedbirleri başlatabilen bir merkezdir.
GÜÇ KAYNAĞI TERTİBATI
Kontrol ve gösterge tertibatını (Madde 3.2) besleyen, yangın algılama ve yangın ihbar sisteminin bir parçasıdır. Sistemde yer alan diğer cihazlar kontrol ve gösterge tertibatından beslenirler. Güç kaynağı tertibatı iki besleme kaynağından (şehir şebeke cereyanı ve yedek güç kaynağı) meydana gelir.
BAĞLAMA ELEMANLARI
Yangın algılama ve yangın alârm sistemine ait farklı parçalar arasındaki bağlantıyı sağlayan elemanıdır.
MÜSTAKİL DUMAN ALÂRM TERTİBATI
Meskenlerde yangın alârm tertibatı tesis etmek için kullanılan; duman algılamalı, güç kaynaklı ve alârm elemanlı tek bir tertibattır.